چراغ و اجزای آن

چراغ (Luminaire)، دستگاهی است كه نورهای منتشرشده توسط يك يا چند لامپ را توزيع می كند يا انتقال می دهد و شامل تمامی قطعات لازم برای پشتيبانی، نصب و حفاظت لامپ ها است اما مدارهای كمكی و وسايل اتصال آن ها به منبع تغذيه را دربرنمی گيرد.

چراغ ها را می توان از جنبه های زير دسته بندی كرد:
lighting function – تكنيك های نورپردای – روش نصب – كاربرد

lighting function

Ambient lighting
Task lighting
Accent lighting
Decorative lighting

تكنيك های نورپردازی

Spot lighting
Flood lighting
Wall washing
Down light
Up light
Up-down light
Strip light
Grazing
Back lighting
Cove lighting

روش نصب

• توكار
ديواری، سقفی، دفنی
• روكار

ديواری، سقفی، ریلی، under canopy، linear

دسته بندی چراغ ها با توجه به نوع كاربرد :

سيستمی كه انرژی الكتريكی را به انرژی نورانی تبديل كند، لامپ ناميده می شود. لامپ ها را معمولاً به سه دستۀ كلی تقسيم می كنند:

لامپ التهابي

لامپ فلورسنت

لامپ تخليۀ گازی

عمر متوسط معمولاً مدت زمانی است كه طی آن % ٥٠ از لامپ های يك گروه بزرگ از كار می افتد. اين مدت زمان را برحسب ساعت می سنجند.

در لامپ التهابی زمان روشن بودن در هر بار روشن شدن لامپ، در عمر لامپ تأثيری ندارد. اما در برخی از لامپ ها مانند لامپ فلورسنتی، عمر متوسط وابسته است به مدت زمان روشن ماندن لامپ در هر بار. يعنی هر قدر فاصلۀ زمانی ميان روشن و خاموش شدن بيش تر باشد، عمر لامپ طولانی تر است.
در محاسبۀ عمر لامپ فلورسنت و لامپ تخليۀ گازی با فشار زياد مدت زمان روشن ماندن در هر بار استارت، براي لامپ فلورسنت ۳ ساعت و در لامپ تخليه گازی با فشار زياد، ۱۱ ساعت فرض می شود.

نسبت شار نوری كل يك لامپ به توان مصرفی اش را كه بر حسب لومن بر وات بيان می شود، بهرۀ نوری می نامند.

در لامپ فلورسنت و تخليه گازی بايد به هنگام تعيين بهره، توان بالاست و كاهش شار خروجی لامپ را به دليل وجود بالاست، در نظر گرفت.

در اين لامپ يك فيلامان كه معمولاً از جنس تنگستن است، با عبور جريان الكتريكی گرم می شود و می درخشد . تنگستن مناسب ترين ماده برای فيلامان است، زيرا دمای ذوب بالا و انعطاف پذيری خوب دارد و ميزان تبخير آن چندان زياد نيست. برای جلوگيری از تبخير فيلامان از يك گاز بی اثر استفاده می كنند كه در مورد لامپ التهابی، معمولاً گاز آرگون است. بازدهی لامپ التهابی چندان خوب نيست زيرا بيش ترين مقدار تابش ساطع شده از لامپ در ناحيۀ مادون قرمز است. اين لامپ ها نور سفيد مايل به قرمز توليد می كند. عمر لامپ التهابی كه در حدود ۱۰۰۰ ساعت است، با تبخيرشدن تدريجي فيلامان و پاره شدن آن به پايان می رسد.

مزايا ومعايب لامپ التهابی

مزايا :
۱)قيمت پايين
۲)حجم كم
۳)نوردهی آنی
۴)امكان كاهش ميزان نوردهي
۵)طيف نور پيوسته و بازده رنگ خوب
۶)عدم نياز به وسايل كمكی (مستقيماً به برق شهر وصل می شود)
۷)تنوع در شكل، اندازه، توان و ولتاژ

معايب :
۱) داشتن عمر كم نسبت به ساير لامپ ها
۲) داشتن بازده نوری كم در مقايسه با ساير لامپ ها

برای جلوگيری از تبخير سطحی فيلامان لامپ التهابی و در نتيجه كاهش بهرۀ نوری، مقداری هالوژنكه معمولاً يد يا برم است، به حباب وارد ميكنند و به اين ترتيب لامپ هالوژن به دست می آيد. هالوژن با تنگستن تبخيرشده، تركيب و در نزديكی فيلامان به علت دمای زياد دوباره آزاد می شود و تنگستن به فيلامان برمی گردد.

لامپ هالوژن – لامپ نور

در برخی از انواع هالوژن ها، جدارۀ بيرونی حباب با مادۀ منعكس كنندۀ امواج مادون قرمز پوشانده می شود. اين پوشش باعث برگشت امواج به داخل لامپ و در نتيجه افزايش دمای آن خواهد شد. بنابراين انرژی الكتريكی كمتری مورد نياز است تا دمای رشته را به دمای كار آن برساند و به اين ترتيب بهرۀ نوری بالا می رود و انرژی كمتری نيز مصرف می شود. عمر لامپ IRC به ۴۰۰۰ می رسد.

حفاظت در برابر اشعۀ UV

لامپ هالوژن به خاطر دمای كار بالا، امواج فرابنفش ساطع می كند. حباب اين نوع لامپ از كوارتز غنی شده با مواد جاذب امواج UV ساخته می شود كه امواج خطرناك UV-B و UV-C را جذب می كند و امواج UV-A را به نصف می رساند.

توان و بهرۀ نوری لامپ هالوژن

به دليل به كار بردن تكنيك خاص در ساخت لامپ هالوژن، علاوه بر لامپ هايی با ولتاژ زياد، لامپ هايی با ولتاژ كم و توان زياد نيز ساخته می شود.

لامپ هايی با ولتاژ زياد: توان اين لامپ ها از ۲۵W تا ۲۰۰۰W متغیر است كه توان های بيشتر اغلب مخصوص لامپ های خطی است. بهرۀ نوری اين لامپ ها از ۹lm/W تا ۲۲lm/W تغيير می كند كه در مقايسه با لامپ التهابی معمولی دارای بهرۀ نوری بهتری است. شار نوری آن ها در محدودۀ ۲۳۰lm تا ۴۴۰۰۰lm قرار دارد.

لامپ هايی با ولتاژ كم: توان اين لامپ ها بين ۵W تا ۱۰۰W است و بهرۀ نوری آن ها بين ۱۲lm/W تا ۲۱lm/W قرار دارد که در لامپ IRC به ۲۶lm/W می رسد. شار نوری آن ها بین ۶۰lm تا ۲۳۰۰lm است.

نمايش درصد افت توان نوری، ضريب بهرۀ نوری، توان الكتريكی و جريان لامپ نسبت به درصد عمر نامی لامپ ۵۰۰W هالوژن- تنگستن

فوايد لامپ هالوژن

– ضريب بهرۀ نوری اين لامپ نسبت به لامپ معمولی بيش تر است.
– توان نوری تقريباً ثابت دارد.
– بيش تر عمر می كند.
– نسبت به لامپ معمولی دارای حجم كمتر و برای استفاده در داخل وسايل مناسب تر است. همچنين بسته بندی و حمل و نقل آن ها ساده تر صورت
می گيرد.

مكانيسم كار اين لامپ به اين صورت است كه جريان الكتريكی گذرنده از ميان گاز، جيوۀ موجود در داخل لامپ را يونيزه و امواج ماوراء بنفش توليد می كند كه اين امواج با عبور از مادۀ فلورسنت به نور مرئی تبديل می شود. براي راه اندازی لامپ فلورسنت، از كليد راه انداز يا استارتر استفاده می گردد.
از آن جا كه مقاومت گاز داخل لامپ فلورسنت با عبور جريان كاهش می يابد و باعث افزايش جريان می شود، لامپ فلورسنت به يك بالاست نيز نياز دارد تا جريان عبوری از گاز را كنترل و محدود كند و قوس الكتريكی را نيز در لامپ برقرار نمايد.
عمر اين لامپ ها تحت تأثير دمای محيط، ولتاژ اعمالی به كاتدها و تعداد استارت برای روشن كردن آن قرار دارد.

لامپ فلورسنت توسط كليدی راه اندازی می گردد كه در واقع نوعی لامپ تخليۀ گازی بسيار كوچك است و به طور موازی با لامپ بسته می شود.
استارتر دو الكترود دارد كه يكی از آن ها از نوع بی متال است. به علت ضرايب انبساط متفاوت فلزات، گرمای توليد شده در اثر عبور جريان، باعث خم شدن الكترود بی متالي و چسبيدن آن به الكترود ديگر می شود. بعد از اتصال الكترودها، از گاز جريانی عبور نمی كند. (ولی همچنان در استارتر و بالاست وجود دارد). بعد از گذشت چند لحظه، گاز خنك و اتصال قطع می شود. با قطع ناگهانی جريان در مدار، جريان الكتريكی بالاست در مدت زمان بسيار كوتاهی به صفر می رسد كه باعث القای ولتاژ بسيار بزرگی در دو سر بالاست و شكل گيری تخليۀ الكتريكی در دو سر لامپ می شود. به دليل وجود گاز آرگون، انجام تخليۀ الكتريكی، جريانی در لامپ ايجاد می كند كه گرمای ناشی از اين جريان باعث گرم شدن لامپ و تبخير شدن جيوه خواهد شد. در اين هنگام تخليۀ اصلی صورت می گيرد و فشار داخل لوله به ۰/۰۱ ميليمتر جيوه می رسد. پس از عبور جريان، ولتاژ دو سر لامپ تا ۱۰۰ تا ۱۱۰ ولت كم می شود. ولتاژ دو سر استارتر نيز همين مقدار است كه براي انجام تخليۀ الكتريكی در آن كافی نيست. در نتيجه مدار استارتر باز می ماند و جريان در لامپ برقرار می گردد.
برخلاف لامپ التهابی كه طيف نوری پيوسته دارد، طيف نوری اين لامپ گسسته است.

عمر لامپ فلورسنت

وقتی مادۀ ساطع كنندۀ الكترون در يكی از كاتدها و يا هر دوی آن ها تمام شود، عمر لامپ به پايان می رسد. عمر لامپ به سرعت تشعشع الكترون ها از كاتد، تعداد تلاش های انجام گرفته برای روشن كردن لامپ (در هر استارت مقداري از مادۀ كاتد كم می شود) و فركانس برق مربوط است. (فركانس در عمر لامپ های كاتد سرد تأثير ندارد). همچنين بالاست نيز بر عمر لامپ اثر می گذارد. تغييرات ولتاژ نيز در مدت زمان استارت مؤثر است و باعث تغيير عمر لامپ می شود.

توان و بهرۀ نوری لامپ فلورسنت

محدودۀ توانی لامپ فلورسنت بين ۴W تا ۸۰W است. شار نوری لامپ ها نيز از ۱۲۰lm تا ۷۰۰۰lm تغيير می كند. در لامپ فلورسنت عادی بهرۀ نوری معمولاً بين  ۸۰lm/W تا ۹۰lm/W است.

تشعشعات اتم های كنده شده از كاتدها و همچنين پايين آمدن كارآيی فسفر با گذشت زمان، لامپ را كدر ميكند و باعث افت توان نوری لامپ می شود.

منحنی نمايش افت توان نوری نسبت به ساعات كاركرد لامپ فلورسنت

لامپ فلورسنت كامپكت (Compact fluorescent lamp)

لامپ فلورسنت كامپكت به خاطر بهرۀ نوری مناسب و عمر زياد (تقريباً ۱۰ برابر لامپ التهابی) و مصرف كم انرژی (% ۸۰ مصرف انرژی كم تر نسبت به لامپ التهابی) به طور مؤثر و فراگير می تواند جايگزين لامپ التهابی شود. لامپ فلورسنت كامپكت را تا حد امكان كوچك و با بهرۀ نوری مناسب می سازند. لامپ های فلورسنت كامپكت برای روشن شدن به استارتر مخصوصی نياز دارند كه در لامپ های دو پين توسط سازندگان در داخل لامپ قرار می گيرد. اما در مورد لامپ های چهار پين كه استارتر داخلی ندارند بايد حتماً از بالاست الكترونيكی استفاده كرد تا نيازی به استارتر وجود نداشته باشد. بعضی از لامپ های كامپكت سرپيچ رزوهای دارند كه مستقيماً در چراغ های مخصوص لامپ التهابی به كار می روند.

توان و بهرۀ نوری لامپ فلورسنت كامپكت

توان مصرفی اين لامپ ها در محدودۀ ۳W تا ۸۰W و شار نوری آن ها بين ۱۰۰lm تا ۶۰۰۰lm قرار دارد. بهرۀ نوری به طور متوسط تقريباً ۶۰lm/W است.

در برخی از لامپ های بخار جيوه، يك رشتۀ تنگستن وجود دارد كه اتصال مستقيم لامپ به برق شهر را امكان پذير می سازد. اين لامپ های مخلوط جيوه ای- رشته ای كه به دليل داشتن رشتۀ تنگستن براي روشن شدن نيازی به بالاست ندارند، دارای عمر كوتاه و بهرۀ نوری پايين هستند اما ضريب نمود رنگ آن ها بهتر است.

بخار جیوه مستقیم – لامپ نور

عمر لامپ بخار جيوه

لامپ بخار جيوه در حدود ۱۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ ساعت عمر می كند. عمر لامپ مخلوط جيوه ای – رشته ای كم تر و در حدود ۱۶۰۰۰ ساعت است. عمر اين لامپ ها به تعداد روشن و خاموش شدن آن ها بستگی دارد زيرا با هر بار روشن شدن، مقداری از مواد ساطع كنندۀ الكترون از كاتدها جدا می شود.

توان و بهرۀ نوری لامپ بخار جيوه

توان مصرفی اين لامپ ها بين ۵۰W تا ۱۰۰۰W است.
شار نوری آن ها بين ۱۶۰۰lm تا ۵۷۰۰۰lm است كه از لامپ هايی با توان و شار نوری بالا می توان در مكان هايی كه نياز به نور بسيار فراوان دارد، استفاده كرد.
بهرۀ نوری اين لامپ ها بين ۴۰lm/W تا ۶۰lm/W است.

تأثيرات تغيير ولتاژ در لامپ جيوه ای
افزايش ولتاژ در اين لامپ بر توان و بهرۀ نوری لامپ می افزايد ولی تأثير بسيار زيادی بر عمر لامپ دارد و به شدت از آن می كاهد.

ساختمان اين لامپ ها مشابه با لامپ های بخار جيوه با فشار زياد است. به اين لامپ ها علاوه بر جيوه، مقداری نمك های هالوژن مانند يدور سديم، يدور اينديوم يا يدور تاليوم نيز اضافه می كنند. در دمای كار لامپ، يدور تبخير می شود و طول موج مخصوصی را ساطع می كند. به اين ترتيب هم طيف رنگ و هم بهرۀ نوری بهتر می شود. گسترۀ وسيع دمای رنگ (۲۹۰۰ تا ۶۰۰۰ درجۀ کلوین) سبب شده است كه لامپ های متال هاليد در موارد متعددی كاربرد داشته باشد و اين برخلاف گسترۀ محدود دمای رنگ لامپ های بخار جيوه (۲۹۰۰ تا ۴۱۰۰ درجۀ کلوین) و يا دمای رنگ ثابت برای لامپ های بخار سديم است. (۲۰۰۰ درجۀ کلوین)

توان و بهرۀ نوری لامپ متال هاليد 
لامپ متال هاليد در دو نوع با توان كم و توان زياد وجود دارد كه لامپ با توان كم دارای محدودۀ توانی بين ۳۹W تا ۲۵۰W است و توان لامپ با توان زياد بين ۲۵۰W تا ۲۱۰۰W است.
شار نوری لامپ با توان كم، بين ۳۳۰۰lm تا ۲۰۰۰۰lm و در نوع توان زياد بين ۲۰۰۰۰lm تا ۲۲۵۰۰۰۰lm است. شار نوری بعد از گذشت چند دقيقه از روشن شدن لامپ، به مقدار ماكزيمم می رسد. همچنين بهرۀ نوری در لامپ توان كم تقريباً بين ۸۰lm/W تا ۱۱۰lm/W است.

عمر لامپ متال هاليد
عمر اين لامپ ها برحسب نوع آن ها متفاوت است و از ۴۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ ساعت تغيير می كند.

مزايای لامپ متال هاليد
۱) بهرۀ نوری بالا
۲) ضريب نمود رنگ عالی
۳) عمر طولانی
۴) شار نوری بالا
۵) كم بودن گرمای آزادشده

انواع لامپ بخار سديم
– لامپ بخار سديم فشار كم
– لامپ بخار سديم فشار زياد

مزايای لامپ بخار سديم با فشار كم
۱) نور اين لامپ زرد است كه چشم انسان در برابر آن بيش ترين حساسيت را دارد و به همين دليل بازده نوری نيز ماكزيمم است.
۲) حشرات بيش تر به نور آبی تمايل دارند و به همين خاطر در تابستان حشرات اطراف اين لامپ جمع نمی شوند.
۳) درخشندگی لامپ به اندازهای است كه چشم را ناراحت نمی كند.
۴) در صورت خاموش كردن چراغ بلافاصله و در مدت كمتر از يك دقيقه می توان آن را روشن كرد.
۵) بهرۀ نوری آن بسيار بالا است و توان نوری در سراسر عمر لامپ ثابت می ماند.
۶) رنگ نور زرد مايل به قرمز است و باعث كنتراست خوب در مه می شود.

توان و بهرۀ نوری لامپ بخار سديم با فشار زياد
توان اين لامپ ها بين ۵۰W تا ۱۰۰۰W است و بهرۀ نوری آن ها در محدودۀ ۵۰lm/W تا ۱۵۰lm/w قرار دارد كه نسبت به بقيۀ لامپ های تخليه، بهترين است. همچنين شار نوری اين لامپ ها از ۳۵۰۰lm تا ۱۳۰۰۰۰lm تغيير می كند كه البته تحت تأثير دمای محيطی قرار ندارد.

بخار سدیم پرفشار استوانه ای – لامپ نور

اثرات تغيير ولتاژ در لامپ بخار سديم
در لامپ بخار سديم با فشار زياد با افزايش ولتاژ، توان و بهرۀ نوری زياد می شود در حالی كه در لامپ بخار سديم با فشار كم، توان الكتريكی و توان نوری افزايش می يابد اما بهرۀ نوری كم می شود.

مزاياي لامپ بخار سديم با فشار زياد
۱) بهرۀ نوری بالا
۲) دارای نور زرد
۳) نياز به مدت زمان كوتاه براي روشن شدن مجدد لامپ بعد از ۱۶۰۰۰ ساعت كار % ۸۰ شار نوری اوليه وجود دارد.

همۀ لامپ های تخليه گازی (فلورسنت و HID) به يك جزء اضافی به نام بالاست برای فراهم نمودن شرايط مورد نياز در مدار (ولتاژ، جريان و شكل موج) نياز دارند.
بالاست ها دارای سه وظيفۀ اصلی هستند.

  1. تأمين ولتاژ آغاز به كار مناسب، زيرا لامپ ها برای شروع به كار به ولتاژ بالاتری نيازمندند.
  2. هماهنگ نمودن ولتاژ منبع تغذيه با ولتاژ كار لامپ
  3. محدود كردن جريان لامپ تا بتوان از خراب شدن لامپ به علت جريان بالا جلوگيری كرد. چون با هر بار برقرار شدن قوس الكتريكی، امپدانس لامپ كاهش می يابد.

كلاس بالاست
توان مصرفی مدارهای لامپ- بالاست به هفت كلاس (EEI= energy efficiency index) برای هر نوع لامپ تقسيم می شود. كلاس های A2، A1 و A3 براي بالاست های الكترونيكی، كلاس های B1 و B2 براي بالاست های كم اتلاف و كلاس های C و D برای بالاست های الكترومغناطيسی معمول.
جدول زير اين كلاس بندی را برای لامپ فلورسنت معمولی ۱۸W و ۳۶W نشان می دهد.

انواع بالاست

بالاست های الكترومغناطيسی معمول (CB): اين بالاست با پيچيدن سيم مسی به دور يك هستۀ آهنی به دست می آيد . برای ignition یک لامپ فلورسنت، يك استارتر نيز مورد نياز است و از يك خازن هم برای جبران توان راكتيو استفاده می شود. بالاست های الكترومغناطيسی معمولاً در فركانس ۵۰ هرتز كار می كند.

بالاست های كم اتلاف (LLB): با استفاده از اين بالاست ها اتلاف توان در يك لامپ فلورسنتی كاهش می يابد. اين بالاست از هستۀ آهنی بلندتر و از جنس استيل بهتر ساخته شده است و سيم مسی پيچيده شده به دور آن، قطر بيش تر و تعداد دورهای كم تری دارد. اين ساختار، باعث كم تر شدن اتلاف مغناطيسی و اهمی می شود.

بالاست های حلقوی: در اين بالاست ها، سيم روی يك هستۀ دونات شكل، پيچيده می شود كه از يك فلز مغناطيسی با كيفيت بالا ساخته شده است.
كل هستۀ بالاست، يك پوشش سيال مانند دارد كه از ايجاد نويز جلوگيري می كند. دمای كار اين نوع بالاست پايين و ميزان نويز آن حداقل است و بيش تر از بقيۀ انواع بالاست عمر می كند.

بالاست های الكترونيكی: در اين بالاست ها به دليل استفاده از اجزای الكترونيكی، بازدهی سيستم افزايش می يابد زيرا اين اجزا نسبت به اجزای مغناطيسی انرژی كمتری مصرف می كند. فركانس كار، ۲۰۰۰۰ هرتز تا ۶۰۰۰۰ هرتز است و لامپی كه در اين فركانس بالا كار كند، همان نور را با اتلاف توان كمتر – ۱۲ تا ۲۵ درصد- توليد می كند. در واقع كار در فركانس بسيار بالا باعث می شود كه انرژی الكتريكی به صورت بسيار مؤثرتری نسبت به بالاست های الكترومغناطيسی، به انرژی نورانی تبديل شود.

از فوايد بالاست های الكترونيكی می توان به موارد زير اشاره نمود:

  1. كاهش مصرف انرژی به ميزان % ٣٠ با بهرۀ نوری ثابت
  2. افزايش عمر لامپ ها به ميزان % ٥٠
  3. ثبات شار خروجی لامپ
  4. حفاظت در برابر ولتاژ بالا
  5. حذف اثر استروبوسكوپ
  6. بدون چشمك زدن در هنگام استارت
  7. عدم نياز به خازن و استارت
  8. كاهش ميزان سيم كشی
  9. عدم وجود پارازيت های الكترومغناطيسی
  10. اتلاف گرمايی كمتر
  11. خاموش كردن خودكار لامپ های معيوب و روشن كردن دوبارۀ آن ها با تعويض لامپ

بالاست – لامپ نور

بالاست – لامپ نور

ولتاژ آغاز به كار برای بسياری از لامپ های تخليۀ گازی (HID)، خصوصاً لامپ های متال هالايد و بخار سديم فشار قوی، بيش تر از ولتاژ فاز شهری است. ايگنيتور، ولتاژ بالای لازم برای روشن شدن چنين لامپ هايی را فراهم می كند. پالس های ولتاژ از يك تا ۵ كيلو ولت متغير است و مقدار آن ها بستگی به نوع لامپ دارد. ايگنيتور معمولاً در هر سيكل برق يك پالس می فرستد و زمان ايجاد يك پالس از لحظۀ شروع تا لحظۀ پايان فقط چند ميكروثانيه است. بايد توجه كرد كه فاصلۀ ايگنيتور تا لامپ نبايد زياد باشد. اما بالاست را در هر فاصله ای می توان نصب نمود. بالاست و خازن اصلاح ضريب توان ممكن است مدارهای نوسانی ايجاد كنند. اين مدارها باعث توليد جريان و ولتاژ اضافی می شود كه به نوبۀ خود لامپ، بالاست و خازن را خراب می كند. برای جلوگيری از ايجاد اين پديدۀ تشديدی بايد از مدارها و فيوزهای خاصی استفاده كرد.
اعمال پالس، با روشن شدن لامپ قطع می شود.

انواع ايگنيتورها

۱- ايگنيتورهای پالسی superimposed
اين ايگنيتورها پالس هايی با ولتاژ بالا را در داخل ايگنيتور ايجاد می كند و بالاست را از ولتاژ بالا محافظت می نمايد. به اين ترتيب كه مدار لامپ از مدار بالاست مستقل است و بنابراين ولتاژ بالا مستقيماً به دو سر لامپ اعمال می شود نه بالاست. فشار گاز در بسياری از لامپ های جديد بخار سديم فشار قوی و متال هالايد، بالا است به طوری كه برای روشن كردن آن ها، تعداد پالس های بيشتری مورد نياز است.

۲- ايگنيتورهای impulse
اين ايگنيتورها از هستۀ بالاست به عنوان يك ترانسفورماتور افزايندۀ اتوماتيك يا يك القا كنندۀ تشديدی استفاده می كند تا ولتاژ آغاز به كار لامپ فراهم شود.
با برقرار شدن قوس الكتريكی ايگنيتور خاموش می شود. در انتهای عمر لامپ ايگنيتور متناوباً برای روشن كردن لامپ تلاش می كند كه ممكن است به عايق بندی هستۀ بالاست آسيب برساند. به اين ترتيب ضرورت هماهنگی بالاست و ايگنيتور برای داشتن عمر طولانی لامپ حس می شود.

ایگنیتور ۳ سیم – لامپ نور

ایگنیتور ۲ سیم – لامپ نور

زمانی كه مدار الكتريكی فقط شامل مقاومت خالص باشد، ولتاژ (V) و جريان (I) هم فاز هستند و ضريب توان كه كسينوس زاويۀ بين V و I است، برابر با يك خواهد بود. هم چنين می توان گفت كه توان متوسط (P) در مدار مقاومتی برابر با توان ظاهری (S) است. P=VI

در مورد يك مدار راكتيو كه شامل هيچ عنصر مقاومتی نيست، ولتاژ و جريان با هم اختلاف فاز ۹۰ درجه دارند و cos(ø)=۰ است.
مدارهای الكتريكی كه در آن ها مقاومت و عناصر راكتيو هر دو وجود داشته باشد، دارای توان متوسط و توان ظاهری هستند.
ضريب توان نسبتی است كه در توان ظاهری ضرب می شود تا توان متوسط مصرفی را به دست دهد. P =VI cosø

برای مثال ضريب توان ۰/۵ نشان می دهد كه مدار دارای يك جزء راكتيوی است و زاويۀ فاز آن ۶۰ + يا ۶۰ – است.
در بيش تر كاربری ها، بار مدار القايی است و باعث عقب افتادن جريان از ولتاژ می شود. البته در مورد بار خازنی در يك مدار، عكس اين مطلب اتفاق می افتد.

وجود ضريب توان پايين سبب می شود كه به ازای يك توان مصرفی مشخص، جريان بيشتری از منبع برق كشيده می شود. اين امر در صورت حساب برق مصرفی تأثير ندارد (زيرا ملاك محاسبه، توان مصرفی است و نه جريان كشيده شده)، ولی شركت های برق خواستار اصلاح ضريب توان و افزايش آن به مقادير بالاتری هستند به طوری كه نياز به نصب كابل های سنگين تر و با سطح مقطع بزرگ تر برای عبور جريان راكتيو اضافی وجود نداشته باشد. برای اصلاح ضريب توان از خازن استفاده می شود.

ضريب توان پايين (۰/۳ تا ۰/۵)، به علت خاصيت القايی تجهيزات كنترلی (بالاستها) به وجود می آيد. زمانی كه يك خازن در مدار القايی قرار می گيرد، اثر تأخيری سلف را خنثی می كند و ضريب توان را تا نزديكی واحد بالا می برد.
بنابراين در مدار لامپ های فلورسنت و HID كه از بالاست برای محدود كردن جريان استفاده می كنند، وجود خازن برای اصلاح ضريب توان ضروری است.

نمونه هايی از خازن اصلاح ضريب توان مورد نياز برای لامپ های متفاوت در جدول زير آمده است:

اصول كار

لامپ های هالوژن با ولتاژ كم معمولاً به جريان ۱۲V نياز دارند. بنابراين برای به كارگيری آن ها در ساختمان هايی با تغذيۀ ۲۳۰V-AC وجود ترانسفورماتور ضروری است. يك ترانسفورماتور، انرژی الكتريكی را از يك مدار به مدار ديگر، با عبور از ميدان مغناطيسی انتقال می دهد . ترانسفورماتور ممكن است ولتاژ را افزايش يا كاهش دهد و يا آن را تغيير ندهد.

ترانسفورماتورهای ايزولۀ ايمن
اين ترانسفورماتورها يكی از پركاربردترين انواع ترانسفورماتورها و برای دستيابی به نسبت ولتاژ مناسب در محدودۀ بار معين طراحی شده است.
هيچ ارتباط الكتريكی مستقيمی بين سيم پيچ های اوليه و ثانويه وجود ندارد و آن ها تنها با خطوط شار مغناطيسی از طريق هسته ها با هم مرتبط اند.
متفاوت بودن زمين ترانسفورماتور از زمين بقيۀ سيستم، آن را به يك دستگاه ايزوله و ايمن تبديل كرده است. در بعضی انواع مدارها، ممكن است نسبت بين ولتاژها يك به يك باشد.

بخشی از چراغ يا اجزاء سازنده كه برای برقراری اتصال الكتريكی به رسانا مورد نياز است.

انواع ترمينال

ترمينال پيچی: در اين ترمينال، هادی زير كلۀ پيچ محكم می شود. فشار برای نگه داشتن پيچ توسط كلۀ پيچ يا يك قطعۀ واسطه مانند واشر اعمال می شود.
ترمينال پايه دار: ترمينالی كه در آن هادی داخل يك حفره وارد می شود و به وسيلۀ انتهای پيچ محكم می گردد.
ترمينال دگمه ای: ترمينالی كه در آن هادی در زير مهره محكم می شود.
ترمينال زينی: ترمينالی كه در آن هادی در زير يك تسمۀ زينی شكل به وسيلۀ دو پيچ يا بيش تر و يك مهره محكم می شود.
ترمينال پوششی: ترمينالی كه در آن هادی برای محكم شدن در انتهای يك شكاف، توسط يك واشر در زير مهره محكم می شود.
ترمينال بدون پيچ: ترمينالی كه به وسيلۀ ابزار مكانيكی بدون پيچ به مدارهای الكتريكی متصل می شود.

برای هدايت نور در جهت دلخواه، داشتن توزيع روشنايی مناسب و هم چنين برای زيبايی ظاهری چراغ ها نيز از اجزای مختلفی استفاده می شود كه عبارت است از:

رفلكتور: برای جهت دادن نور لامپ طراحی می شود تا توزيع دلخواه نور با شدت مورد نظر به دست آيد . در ساخت رفلكتور موادی با جنس های مختلف و ضرايب بازتابندگی متفاوت به كار می رود اما شكل رفلكتور و موقعيت لامپ نسبت به آن، بيش از مادۀ سازنده در توزيع مورد نظر نور مؤثر است.

شبكه: مجموعه ای از سلول های فلزی يا پلاستيكی ساخته شده از مادۀ شفاف يا مات كه برای بهبود كنترل زنندگی نور، عملكرد و بازده چراغ به كار می رود.

ديفيوزر: به منظور پخش نور و جلوگيری از زنندگی آن از ديفيوزرها استفاده می شود. ديفيوزر با انعكاس، شكست يا جذب نور بر بازده چراغ و منحنی پخش نور آن تأثير می گذارد.

حباب ها: از حباب ها برای محافظت از سيستم های روشنايی، پخش نور و هم چنين برای زيبايی آن ها استفاده می شود.

مفاهيم روشنايیمهندسی روشنایی